Oud-ECB-president Trichet vindt de expansie van de balansen van centrale banken wereldwijd abnormaal. Hij pleit voor krimp op termijn. Maar ervaringen uit Japan wijzen er niet op dat er een weg terug is.
Trichet constateerde bij de Amerikaanse zakenzender CNBC dat de centrale bankbalansen sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2007 sterk zijn gegroeid.
De balans van de Bank of England werd vier keer zo groot, die van de Amerikaanse Federal Reserve drie keer zo groot.
De balans van de ECB groeide sindsdien met ongeveer 250 procent. Het overgrote deel van die groei vond plaats onder Trichet zelf. "Deze situatie is niet acceptabel als de nieuwe norm", aldus Trichet nu.
Stimuleren
De gedachte achter de expansie is bekend. Door geld in het financiële systeem te pompen proberen centrale banken de rentestanden laag te houden, wat de economie moet aanjagen.
In het VK en de VS doen de banken dat door direct obligaties, vooral van de eigen overheid, op te kopen.
In de eurozone doet de ECB het vooral door middel van het onbeperkt verstrekken van goedkope, langlopende leningen aan banken die dat geld weer kunnen gebruiken voor het aankopen van onder meer staatsobligaties.
Discutabel
Maar de effectiviteit van de balansexpansie, die uiteindelijk neerkomt op het creëren van geld, is discutabel. De afgelopen jaren heeft de economie in het westen nou niet bepaald soepel gedraaid. Zonder de geldpers zou het volgens de voorstanders van extra geld drukken nog erger zijn geweest.
Dat geld blijven printen op de lange termijn ook niet werkt blijkt uit de ervaringen in Japan. Het land heeft inmiddels twee verloren decennia achter zich liggen, ondanks een schier oneindige reeks stimuleringsmaatregelen van de Bank of Japan.
Japan laat ook zien dat de gedachte dat er een weg terug is als een centrale bank eenmaal de weg van expansie is opgegaan tamelijk naïef is. Na meer dan tien jaar experimenteren, is het laten groeien van de geldhoeveelheid daar verworden tot een belofte waarmee verkiezingen te winnen zijn.
Ultimatum
De vorige week voor de tweede keer als premier gekozen Shinzo Abe beloofde in de verkiezingscampagne dat hij alles zou doen om de deflatie in de Japanse economie te verslaan. Abe loste deze belofte dit weekend in.
De Bank of Japan kreeg een ultimatum voor de kiezen: of je stelt jezelf een hard inflatiedoel van 2 procent, of we gaan stappen zetten om jullie daartoe te dwingen. Hij wil verder een inflatiegezinde gouverneur benoemen bij de bank.
Tot zover de onafhankelijkheid van de centrale bank, die in Japan sowieso al niet erg groot was. Deze episode maakt wel duidelijk waar verslaving aan het geldinfuus uiteindelijk toe leidt: een centrale bank die afhankelijk is van de grillen van de politiek.
De balans van de Bank of England werd vier keer zo groot, die van de Amerikaanse Federal Reserve drie keer zo groot.
De balans van de ECB groeide sindsdien met ongeveer 250 procent. Het overgrote deel van die groei vond plaats onder Trichet zelf. "Deze situatie is niet acceptabel als de nieuwe norm", aldus Trichet nu.
Stimuleren
De gedachte achter de expansie is bekend. Door geld in het financiële systeem te pompen proberen centrale banken de rentestanden laag te houden, wat de economie moet aanjagen.
In het VK en de VS doen de banken dat door direct obligaties, vooral van de eigen overheid, op te kopen.
In de eurozone doet de ECB het vooral door middel van het onbeperkt verstrekken van goedkope, langlopende leningen aan banken die dat geld weer kunnen gebruiken voor het aankopen van onder meer staatsobligaties.
Discutabel
Maar de effectiviteit van de balansexpansie, die uiteindelijk neerkomt op het creëren van geld, is discutabel. De afgelopen jaren heeft de economie in het westen nou niet bepaald soepel gedraaid. Zonder de geldpers zou het volgens de voorstanders van extra geld drukken nog erger zijn geweest.
Dat geld blijven printen op de lange termijn ook niet werkt blijkt uit de ervaringen in Japan. Het land heeft inmiddels twee verloren decennia achter zich liggen, ondanks een schier oneindige reeks stimuleringsmaatregelen van de Bank of Japan.
Japan laat ook zien dat de gedachte dat er een weg terug is als een centrale bank eenmaal de weg van expansie is opgegaan tamelijk naïef is. Na meer dan tien jaar experimenteren, is het laten groeien van de geldhoeveelheid daar verworden tot een belofte waarmee verkiezingen te winnen zijn.
Ultimatum
De vorige week voor de tweede keer als premier gekozen Shinzo Abe beloofde in de verkiezingscampagne dat hij alles zou doen om de deflatie in de Japanse economie te verslaan. Abe loste deze belofte dit weekend in.
De Bank of Japan kreeg een ultimatum voor de kiezen: of je stelt jezelf een hard inflatiedoel van 2 procent, of we gaan stappen zetten om jullie daartoe te dwingen. Hij wil verder een inflatiegezinde gouverneur benoemen bij de bank.
Tot zover de onafhankelijkheid van de centrale bank, die in Japan sowieso al niet erg groot was. Deze episode maakt wel duidelijk waar verslaving aan het geldinfuus uiteindelijk toe leidt: een centrale bank die afhankelijk is van de grillen van de politiek.